جدول محتوایی
تحلیل فاندامنتال یکی از روشهای اصلی و پایهای در بررسی بازارهای مالی است که با نگاهی عمیق و همهجانبه، عوامل تأثیرگذار بر ارزش یک دارایی را مورد بررسی قرار میدهد. در این شیوه، روند و حرکات قیمتی نه صرفاً بر اساس نمودارها، بلکه بر پایهی دادههای اقتصادی، سیاسی و مالی تحلیل میشوند. در این مقاله، با مفهوم تحلیل فاندامنتال، شیوهی یادگیری آن، مهمترین فاکتورهای مؤثر و کاربردهای آن در بازارهای مختلف آشنا خواهید شد.
تحلیل فاندامنتال چیست؟
تمامی بازارهای مالی، از بورس و ارزهای دیجیتال گرفته تا فارکس و کالاها، بر اساس ارزشگذاری نمادهای معاملاتی حرکت میکنند. بهعنوان مثال، اگر شرایط آماری، چشماندازهای اقتصادی، اخبار و تصمیمات کلان درباره دلار (USD) مثبت باشد، این موضوع بر روند بازار تأثیر میگذارد.
تحلیل فاندامنتال یکی از روشهای مهم بررسی بازارهای مالی، به ویژه فارکس، است. در این روش، تحلیلگر با بررسی عوامل بنیادی مثل آمارهای اقتصادی، اخبار روز، رویدادهای سیاسی و وضعیت کلان اقتصادی تلاش میکند ارزش واقعی یا ذاتی یک دارایی را شناسایی کند. برخلاف تحلیل تکنیکال که بیشتر بر نمودارها، نوسانات قیمت و الگوهای گرافیکی تمرکز دارد، تحلیل فاندامنتال دیدی عمیقتر و بلندمدتتر نسبت به بازار ارائه میدهد.
شناخت ارزش ذاتی یک نماد از طریق تحلیل بنیادی، به شما کمک میکند اهداف بلندمدت آن دارایی را بهتر درک کنید و انتظارات واقعبینانهتری درباره روند قیمتی آن در معاملات خود داشته باشید.
اهمیت تحلیل فاندامنتال در تریدینگ
اگر بخواهیم بسیار ساده و شفاف اهمیت تحلیل فاندامنتال در ترید کردن را بیان کنیم، باید بگوییم که شما با استفاده از تحلیل فاندامنتال میتوانید ارزش واقعی یک سهم، نماد معاملاتی یا شرکت را کشف کنید. مثلاً اگر پس از تحلیل فاندامنتال طلا متوجه شوید که ارزش ذاتی حال حاضر نماد طلا (XAU/USD) باید روی ۳۵۰۰ باشد اما در حال حاضر روی ۳۴۰۰ است، بنابراین متوجه میشوید که بازار طلا باید تا رسیدن به ارزش خود مسیر صعودی را طی کند.
در واقع تریدرهایی که استراتژی خود را بر پایهی تحلیل بنیادین ایجاد میکنند، دیگر درگیر نوسانات سریع و دائمی بازار نمیشوند و حرکات کوتاهمدت آنها را در دام نمیاندازد.
از جمله مهمترین ویژگیهای تحلیل فاندامنتال میتوان به این موارد اشاره کرد:
- پیدا کردن ارزش واقعی یک نماد
- بررسی عوامل کلان تأثیرگذار روی بازار
- کاهش ریسک معاملاتی
- پرهیز از نوسانات بازار
مطلب پیشنهادی: آموزش تریدینگ از صفر تا حرفهای
عوامل بنیادی مؤثر بر بازارها
دلیل اینکه به تحلیل فاندامنتال، تحلیل بنیادی گفته میشود، آن است که بر پایهی عوامل زیربنایی مهم سیاسی و اقتصادی، بازار را رصد میکند. زمانی که شما تحلیل فاندامنتال انجام میدهید، در واقع در حال بررسی فاکتورهای اقتصادی، اخبار، فاکتورهای سیاسی، تصمیمگیریهای بانک مرکزی و… هستید که همانطور که گفته شد، بازارها را به حرکت درمیآورند. قبل از عمیقتر شدن در روش تحلیل تکنیکال، ابتدا بهتر است با این عوامل آشنا شوید:
عوامل اقتصادی
عوامل اقتصادی به تمامی دیتا و آمارهایی گفته میشود که مستقیماً جریان بازار را کنترل میکنند؛ از نرخ بهره گرفته تا شاخصهای مهمی مثل GDP (تولید ناخالص داخلی) و… همچنین تصمیمگیریهای کلان اقتصادی که برای هر کشور گرفته میشود، جزو اجزای اصلی تشکیلدهندهی عوامل اقتصادی مؤثر بر بازار فارکس است.
همچنین تغییرات قیمتی روی پایههای اصلی مانند حاملهای انرژی نیز تأثیرگذار است. مثلاً تغییر نرخ تورم در آمریکا میتواند سبب شوک مثبت به بازار شود.
عوامل سیاسی
تصمیمگیریهای سیاسی که بهصورت مستقیم یا غیرمستقیم بر روند اقتصادی کشور تأثیر میگذارند و حتی ممکن است باعث ایجاد رخدادهای ژئوپلیتیک شوند، مانند جنگ، صلح، تنشهای سیاسی، تصویب قوانین و… سبب جهتدهی به رفتار سرمایهگذاران میشوند و اثر مستقیم آن در بازار قابل مشاهده است.
برای نمونه میتوانید تأثیر شروع جنگ روسیه و اوکراین را بر طلا در تصویر زیر مشاهده کنید.
عوامل اجتماعی
دیدگاههای مردم دربارهی شرایط نیز روی بازار تأثیر زیادی دارد که در حوزهی احساسی و سنتیمنتال بررسی میشود. مثلاً تمام فاکتورهای اقتصادی مثبت باشند، اما احساس کلی مردم به دلیل مسائل مختلف، به بدبینی دربارهی یک ارز یا وضعیت یک کشور ختم شود؛ این موضوع میتواند مستقیماً روی بازار اثر بگذارد و روند بازار را خلاف جهت اصلی حرکت دهد.
تفاوت با تحلیل تکنیکال
تحلیل تکنیکال روشی برای پیشبینی آیندهی قیمت و آنالیز بازار از روی رفتارهای گذشته، الگوهای تکرارشونده و استفاده از ابزارهای کمکی مانند اندیکاتورها و… است. آموزش دیدن آن نسبتاً ساده است، اما هر بار که ساختار بازار به دلایل مختلفی مانند عوامل اجتماعی، سیاسی یا اقتصادی تغییر کند، ممکن است بسیاری از استراتژیهای تحلیل تکنیکال دیگر کاربرد نداشته باشند.
اما در طرف مقابل، تحلیل فاندامنتال بهصورت بنیادی و ریشهای وضعیت کلی یک نماد معاملاتی را با در نظر گرفتن تمامی فاکتورهای اقتصادی، سیاسی و… تحلیل میکند و پیشبینی میکند که در آینده، با توجه به دیتای کنونی، بازار باید به چه سمتی برود.
پس شما در تحلیل فاندامنتال با فضای علمیتر و مبتنی بر دانش اقتصادی مواجه هستید. اما بسیاری از معاملهگران حرفهای جهان ضمن استفاده از تحلیل فاندامنتال در تحلیلهای خود، برای تعیین نقاط ورود یا لحظههای خروج، از تحلیل تکنیکال نیز استفاده میکنند.
مقاله پیشنهادی: تحلیل تکنیکال از صفر تا پیشرفته
ابزارهای تحلیل فاندامنتال
تحلیل فاندامنتال مانند تحلیل تکنیکال، آنچنان ابزار محور نیست و بیشتر براساس تحلیل آمار و دیتای اقتصادی کار میکند اما، ابزارهایی نیز وجود دارد که میتواند به دریافت اطلاعات اقتصادی کمک کند. عموما این ابزارها، وب سایتهایی هستند دیتا، اخبار اقتصادی، آمار و کلیه تحلیل های کلان بازار به صورت روزانه در آنها منتشر میشود و جزو ابزارهای اصلی کمکی برای تحلیل گران فاندامنتال محسوب میشود.
ابزار | توضیح کاربرد |
TradingEconomics | مشاهده دادههای کلان اقتصادی کشورها |
Investing.com | تقویم اقتصادی + اخبار فوری |
FRED | آمار رسمی آمریکا |
ForexFactory | تقویم اقتصادی محبوب تریدرها |
مقایسه تحلیل فاندامنتال با تحلیل تکنیکال
بهطور کلی سه روش اصلی تحلیلی در بازارهای مالی وجود دارد: تحلیل بنیادی یا فاندامنتال، تحلیل تکنیکال و تحلیل سنتیمنتال؛ که معاملهگران عموماً از ترکیب این سه نوع برای ایجاد استراتژی معاملاتی خود استفاده میکنند.
اگر میخواهید تفاوت بین روشهای تحلیل را مشاهده کنید، توجه شما را به جدول زیر جلب میکنیم:
ویژگی / نوع تحلیل | تحلیل فاندامنتال (Fundamental) | تحلیل تکنیکال (Technical) | تحلیل سنتیمنت (Sentiment) |
مبنای تحلیلابزارها و منابع | دادههای اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، سیاستهای پولی و مالی | قیمت، نمودار، الگوها، اندیکاتورها، حجم معاملات | احساسات و روانشناسی بازار، تمایلات جمعی معاملهگران |
افق زمانی | گزارشهای اقتصادی (GDP، تورم، نرخ بهره)، سخنرانی بانکهای مرکزی | نمودارهای قیمتی، کندلاستیک، اندیکاتورها (RSI، MACD و…) | COT report، شاخص ترس و طمع، حجم سفارشات لانگ/شورت، نظرسنجیها |
هدف تحلیل | میانمدت تا بلندمدت (سوئینگ تا سرمایهگذاری) | کوتاهمدت تا میانمدت (اسکالپ تا سوئینگ) | کوتاهمدت تا میانمدت، اغلب در بازههای سریع و نوسانی |
پیشفرض اصلی | تعیین ارزش ذاتی دارایی و بررسی اثر وقایع اقتصادی بر بازار | پیشبینی حرکات قیمتی آینده با استفاده از دادههای گذشته | درک وضعیت ذهنی بازار و احتمالات نوسان بر اساس رفتار جمعی |
قابلیت اتوماسیون | “ارزش واقعی با قیمت بازار ممکن است متفاوت باشد” | “همه چیز در قیمت لحاظ شده” | “اکثر معاملهگران اشتباه میکنند و بازار بر اساس روان جمعی حرکت میکند” |
مزیت کلیدی | پایینتر (نیاز به تحلیل انسانی دادهها و وقایع پیچیده) | بالا (در الگوریتمها، رباتها و سیستمهای معاملاتی) | متوسط (با کمک ابزارهای دادهکاوی و تجزیه رفتار معاملهگران) |
محدودیتها | عمق تحلیلی و درک ساختارهای اقتصادی واقعی | واکنش سریع به حرکات بازار | شناسایی نقاط برگشت محتمل و نواحی اشباع خرید/فروش |
نمونه کاربردی | تأخیر در واکنش به بازار؛ پیچیدگی در تحلیل دادههای زیاد | ممکن است سیگنالهای کاذب ایجاد کند؛ بیتوجه به اخبار کلان | میتواند بیش از حد ذهنی یا غیرقابل اعتماد باشد |
ویژگی / نوع تحلیل | واکنش به افزایش نرخ بهره توسط فدرال رزرو یا اعلام نرخ تورم جدید | شکست حمایت/مقاومت، واگراییها، الگوهای پرایساکشن | صعود قیمت با وجود تمایل شدید معاملهگران به فروش (برگشت احتمالی) |
مهمترین ارکان تحلیل فاندامنتال چیست؟
در تحلیل بنیادین، مهمترین رُکنها برای تحلیل و بررسی، شامل شاخصهای اقتصادی و تقویم اقتصادی است که خبرهای مختلف را رصد میکند. تحلیلگرانی که میخواهند به روش فاندامنتال بازار را مورد بررسی قرار دهند، باید حتماً به ابزارهای اصلی فاندامنتالیستها مسلط شوند.
تحلیل کامل آمار و ارقام ارائهشده توسط بانکهای مرکزی، خودِ شرکتها، وزارت اقتصاد و نهادهای دولتی اثرگذار بر اقتصاد، از جمله کارهای روزانهی شماست، اگر میخواهید از طریق تحلیل فاندامنتال بازار را بررسی کنید.
معرفی شاخصهای اقتصادی مهم
همانطور که گفتیم، یکی از مهمترین ارکان در تحلیل فاندامنتال، بررسی شاخصهای اقتصادی است. بهطور کلی بیش از ۱۰۰ شاخص اقتصادی مهم مربوط به بازارها وجود دارد که انتشار اعداد آنها تأثیرات زیادی روی بازار میگذارد، اما سعی کردیم شاخصهای نسبتاً مهمتر را با توضیحات کوتاه و اولیه معرفی کنیم تا بتوانید از طریق شناخت عوامل بنیادی بازار، تحلیل صحیحی از نماد معاملاتی مدنظر خود داشته باشید.
تولید ناخالص داخلی (GDP): سلامت کلی اقتصاد
تولید ناخالص داخلی تقریباً مهمترین شاخص اقتصادی در نشان دادن وضعیت سلامت اقتصادی یک کشور است. این نرخ شامل ارزش کل کالاها و خدمات تولیدشده در یک کشور طی دورهای مشخص است. هرچقدر که GDP بیشتر باشد و نسبت به دورهی قبلی رشد کرده باشد، نشان میدهد که وضعیت اقتصادی آن کشور بهتر شده و هرچقدر که GDP کاهش پیدا کند، نشاندهندهی رکود و ضعف اقتصادی در آن کشور است.
نرخ تورم (Inflation Rate): قدرت خرید پول
نرخ تورم یک شاخص آشنا و کلیدی در تحلیل فاندامنتال است. این نرخ مستقیماً نشان میدهد که قدرت خرید مردم افزایش یافته یا کاهش پیدا کرده است. هرچقدر که تورم در یک کشور بیشتر شود، مشکلات اقتصادی کشور گستردهتر خواهد شد.
مثلاً اگر نرخ تورم در استرالیا افزایش پیدا کند، معاملهگران بازار فارکس باید بدانند که ارزش دلار استرالیا در برابر سایر جفتارزها کاهش پیدا خواهد کرد.
نرخ بهره (Interest Rate): تصمیمات بانک مرکزی و جذابیت ارز
نرخ بهره، مهمترین شاخص برای بانکهای مرکزی است و عموماً برای کنترل تورم از آن استفاده میشود. تغییرات کوچک در نرخ بهره بهصورت مستقیم روی واحد پولی کشور تأثیرگذار است. افزایش نرخ بهره به میزان منطقی عموماً موجب تقویت ارز و کاهش نرخ بهره باعث ضعیفتر شدن آن میشود.
بانکهای مرکزی معمولاً سعی میکنند تا با تغییرات جزئی اما مداوم در نرخ بهره، سرمایهها را به سمت تولید و سرمایهگذاری برای رشد GDP هدایت کنند.
نرخ بیکاری: سلامت بازار کار
نرخ بیکاری نیز بهصورت شفاف، درصد افراد بیکار اما آماده و در جستجوی کار را نشان میدهد. این شاخص یکی از مهمترین معیارها برای سنجش سلامت وضعیت بازار کار در یک کشور است.
عموماً هرچقدر که نرخ جدید بیکاری نسبت به نرخ قبلی رشد کند، نشان میدهد که احتمال بروز رکود اقتصادی بیشتر شده و ممکن است به سلامت اقتصاد کشور ضربه بزند؛ بنابراین، سبب کاهش احتمالی ارزش پول کشور خواهد شد.
شاخصهای PMI و PPI: فعالیتهای تولیدی
شاخص مدیران خرید (PMI) و شاخص قیمت تولیدکنندگان (PPI) دو مورد از مهمترین شاخصهای اقتصادی هستند که نقش اساسی در تحلیلهای اقتصادی دارند.
PMI نشاندهندهی وضعیت فعالیتهای تولیدی و خدماتی از دیدگاه مدیران بزرگ اقتصادی فعال در کشور است. اینکه آنها نسبت به آینده چه دیدگاهی دارند، تأثیر مستقیمی روی ارزش پول ملی خواهد گذاشت.
همچنین، PPI وضعیت تغییرات قیمت کالاها در سطح تولیدکنندگان را اندازهگیری میکند و باعث میشود تحلیلگران بازار، روندهای اقتصادی پیشرو در کشور را بهتر درک کنند.
نحوهی استفاده از تقویم
حالا که با اهمیت تقویم اقتصادی آشنا شدید، ما یک نمونه از این تقویم را در تصویر زیر برای شما نشان دادهایم و تمامی اجزای آن را معرفی خواهیم کرد تا بدانید چطور میتوانید تقویم را خوانده و از آن استفاده کنید.
همانطور که در تصویر زیر میبینید، چند بخش مهم در این تقویم وجود دارد:
- بخش اول Time است که زمان انتشار خبر را مشخص میکند. اگر سایتی که تقویم اقتصادی را از آن مشاهده میکنید، قابلیت تغییر ساعت دارد، میتوانید زمان آن را با ایران ست کنید تا بهصورت دقیق، زمان رخ دادن اخبار و رویدادهای اقتصادی را به وقت ایران مشاهده کنید.
- بخش دوم Cur است، یعنی ارز پایه یا کشوری که خبر مربوط به آن است و از آنجا منتشر میشود. مثلاً در نمونهی اول، قرار است یک خبر اقتصادی در فرانسه با تأثیرگذاری روی EUR منتشر شود.
- در بخش بعدی ستارهها را مشاهده میکنید که در برخی از تقویمها با رنگ نیز نمایش داده میشود. در اینجا اگر ۳ ستاره باشد، یعنی خبر بسیار مهم بوده و روی بازار تأثیر زیادی دارد. اگر ۱ ستاره باشد، یعنی خبر معمولی است و تأثیر کمتری دارد.
- گزینهی بعدی عنوان خبر است که میتوانید مطالعه کنید.
در ادامه، بخشی به نام Actual، Forecast و Previous را مشاهده میکنید که بهصورت عدد یا درصد نمایش داده میشوند:
- Previous آخرین عدد مربوط به خبر را نشان میدهد. مثلاً اگر نرخ بهره قبلاً منتشر شده و امروز نیز قرار است ساعت ۱۱ منتشر شود، این عدد، آخرین نرخ بهره را نشان میدهد.
- Forecast، پیشبینی آیندهی عدد آن شاخص را نشان میدهد که بازار انتظار دارد عدد جدید روی چه سطحی قرار بگیرد.
- اما Actual عدد واقعی است که پس از انتشار خبر نمایش داده میشود.
بهطور کلی، همانطور که گفتیم، تقویم اقتصادی یکی از مهمترین ابزارها در تحلیل بازار فارکس، بهویژه در روش فاندامنتال است که باید حتماً به خوانش روان و سریع آن مسلط شوید.
چطور از تحلیل فاندامنتال در فارکس استفاده کنیم؟
اگر بهتازگی در حال یادگیری تحلیل فاندامنتال هستید، در ادامه یک چکلیست ابتدایی برای شما آماده کردهایم که با استفاده از آن میتوانید عناصر مهم تحلیل فاندامنتال را بررسی کرده و در نهایت مسیر صحیحی برای طراحی استراتژی معاملاتی بر پایهی تحلیل فاندامنتال داشته باشید:
۱. پیگیری مداوم اخبار اقتصادی
- بررسی تصمیمات نرخ بهرهی بانکهای مرکزی
• دنبال کردن گزارشهای GDP، اشتغال و تورم
• خواندن بیانیههای رسمی بانکهای مرکزی
۲. شناخت شاخصهای کلان اقتصادی
- آشنایی با شاخص تورم (CPI)
• بررسی شاخص اعتماد مصرفکننده
• تحلیل دادههای تولید و رشد اقتصادی
۳. رصد دقیق سیاستهای بانک مرکزی
- بررسی تغییرات نرخ بهره
• دنبال کردن برنامههای تسهیل پولی (Quantitative Easing)
• تحلیل سخنرانیها و دیدگاههای مقامات پولی
۴. تحلیل تحولات ژئوپلیتیکی و سیاسی
- پیگیری اخبار انتخابات کشورهای مهم
• رصد تنشهای تجاری یا توافقنامههای بینالمللی
• توجه به وقایع ناگهانی مانند بلایای طبیعی یا تحریمها
۵. بررسی سنتیمنت بازار (Market Sentiment)
- تحلیل روندها و روانشناسی جمعی بازار
• بررسی تمایل سرمایهگذاران به ریسک یا محافظهکاری
• دنبال کردن شاخصهایی مثل COT Report یا شاخص VIX
۶. ترکیب تحلیل فاندامنتال با تحلیل تکنیکال
- استفاده از الگوهای قیمتی و اندیکاتورها برای تأیید تحلیل بنیادی
• تعیین نقاط ورود و خروج با ابزارهای تکنیکال
مزایا و معایب تحلیل فاندامنتال
تحلیل بنیادین یا فاندامنتال، هرچند که جزو مهمترین روشهای تحلیل در بازار است، اما دارای ویژگیهای مثبت و منفی نیز هست که قبل از ایجاد استراتژی معاملاتی خود بر اساس تحلیل فاندامنتال، باید حتماً آنها را مدنظر قرار دهید:
مزایا تحلیل فاندامنتال | معایب تحلیل فاندامنتال |
ایجاد دیدگاه بلند مدت از بازار | زمان بر بودن تحلیل کردن |
ارزیابی کامل از وضعیت اقتصادی | از دست دادن نوسانات کوتاه مدت بازار |
انجام معاملات مبتنی بر تصمیم گیری های کلان | نیاز به استفاده از استاپ های بزرگ در بازار |
قابل ترکیب شدن با سایر روش های تحلیلی | ذهنی بودن بازار |
ریسک پایین معاملات | امکان نقض شدن تحلیل ها به دلیل اتفاقات غیر قابل پیش بینی |
جمعبندی
ما در این مقاله سعی کردیم که بهصورت کلی شما را با تحلیل فاندامنتال آشنا کنیم. مباحث تحلیل فاندامنتال بسیار پیچیده و گسترده است و یادگیری طراحی استراتژی و معامله از طریق تحلیلهای بنیادین، پیچیده و کمی نیز زمانبر خواهد بود.
اما در نهایت، اگر شما میخواهید در بازارهای مالی بهصورت تخصصی، حرفهای و بلندمدت فعالیت داشته باشید، بهتر است از روشهای اصولی مانند آموزش فاندامنتال برای ورود به این روش تحلیلی و در نهایت برای آنالیز بازار استفاده کنید.
سوالات متداول
- تحلیل فاندامنتال در فارکس بهتر است یا تحلیل تکنیکال؟
به طور کلی روش تحلیل فاندامنتال روش معتبرتر و کامل تری است اما هر معامله گر ممکن است برای تحلیل بازار، از روش های مناسب با شرایط خود استفاده کند.
- آیا میتوان فقط با تحلیل فاندامنتال ترید کرد؟
میتوان با تحلیل فاندامنتال معامله کرد، اما عموما افراد حرفهای از تحلیل تکنیکال و سنتیمنتال برای تکمیل پروسه معاملاتی خود استفاده میکنند.
- تحلیل فاندامنتال چه مدتزمانی نیاز دارد؟
زمان یادگیری تحلیل فاندامنتال به خود شما بستگی دارد که بخواهید در چه سطحی و با چه میزان دانشی بر تحلیل فاندامنتال مسلط شوید.
- از کجا دادههای اقتصادی معتبر پیدا کنیم؟
از وب سایت های معتبر مختلفی مانند Investing و Forex Factory میتوانید دیتاها و آمار اقتصادی معتبر را دریافت کنید.