جدول محتوایی
استراتژی های تنوع بخشی به استراتژی هایی گفته می‌شود که بر اساس ان سرمایه‌گذاران تمامی بازارهای مالی از جمله فارکس و کریپتو، سرمایه خود را در چندین دارای مختلف با پلن مشخص تقسیم می‌کنند تا بتوانند ریسک‌های موجود را پوشش دهند. تنوع بخشی در سرمایه‌گذاری کمک می‌کند تا افت و خیر در یک یا چند دارایی توسط دارایی‌های دیگر جبران شود و شرایط امنی برای شما پدید بیاورد. ما در این مقاله به جزییات کامل استراتژی های تنوع بخشی خواهیم پرداخت.
اهمیت تنوع‌بخشی در مدیریت ریسک و افزایش بازده
یکی از بنیادی‌ترین اصول در سرمایه‌گذاری، تنوع بخشی برای مدیریت ریسک است. به این معنا؛ بجای اینکه شما فقط روی یک دارایی مالی تمرکز کنید، با برنامه و حساب شده سرمایه خود را در دارایی‌های مختلف تقسیم خواهید کرد. به این صورت افت شدید در یک دارایی باعث نخواهد شد که کل سرمایه شما تحت تأثیر منفی قرار بگیرد. درواقع شما باید پرتفویی با ترکیبی از بازدهی‌های بلند مدت و کوتاه مدت و همچنین ریسک پذیری بالا و پایین در برابر یکدیگر ایجاد کنید تا پرتفوی شما متنوع شود و زیادها با سودهای دیگر پوشش داده شود. حتی بزرگ‌ترین بانک‌ها، شرکت‌ها و سرمایه‌گذاران جهان نیز به صورت حرفه‌ای از استراتژی های تنوع بخشی استفاده می‌کنند. این دارایی‌های انتخابی نیازی نیست که لزوماً باهم همبستگی مثبت داشته باشند، گاهی برای تعدیل کردن پرتفوی باید اتفاقاً دارایی‌ها با هم همبستگی منفی داشته باشند تا یکدیگر را پوشش دهند.
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های تنوع بخشی این است که ریسک‌های سیستماتیک را دفع می‌کند. ریسک‌هایی که مربوط به قوانین اقتصادی، شرایط ژئوپلتیک و حتی صنعتی خاص است که از کنترل سرمایه‌گذار خارج است. آیت رویکرد به شما اجازه می‌دهد تا از فرصت‌های رشد در بازارهای مختلف بهره‌مند شوید و در عین حال از هر اتفاق شوک آمیزی جلوگیری کنید. پس اهمیت استراتژی تنوع بخشی در آن است که ریسک را کاهش داده و بازدهی را افزایش دهد.
تنوع‌بخشی بر اساس نوع دارایی
مهم‌ترین قدم استراتژی های تنوع بخشی، نگاه به دارایی‌هاست. یعنی شما باید سرمایه خود را در دارایی‌های مختلف تقسیم کنید. به معنای دیگر در کنار معامله جفت ارز فارکس که انجام می‌دهید، در دارایی‌های دیگر مانند کالا، اوراق قرضه، سهام و حتی نگهداری ارز یا ارزهای دیجیتال روی بیاورید. برای مثال افزودن معامله طلا و نفت، خرید سهام از شرکت‌های ETF، قرار دادن سرمایه در صندوق‌های سرمایه‌گذاری بورس و حتی نگهداری ارزهای دیجیتال می‌تواند پرتفوی شما را تکمیل کند.
اگر معامله‌گر فارکس هستید باید بدانید که تنوع بخشی در فارکس به معنای انتخاب چند جفت ارز متفاوت نیست، بلکه به معنای ورود بخشی از سرمایه خود به عنوان دارایی‌های پوششی است. مثلاً فرض کنید که شما یک معامله لانگ چند ماهه روی EUR/USD باز کرده‌اید. هم زمان برای پوشش ریسک آن می‌توانید مثلاً اقدام به خرید طلا کنید. در عین حال اگر معامله شما در فارکس مثلاً 10% ضرر ده بود. در این طرف به دلیل رشد طلا ممکن است آن 10% جبران شود و حتی ممکن است درمجموع سود نیز کسب کنید.
اگر در کشوری با اقتصاد تورمی زندگی می‌کنید و نوسانات اقتصادی بسیار بالاست، حتماً طلا را باید در پورتفوی خود داشته باشید. همچنین نفت به‌عنوان شاخص اصلی صنعت انرژی، همبستگی قوی با ارز کشورهای صادرکننده نفت (مانند دلار کانادا یا روبل روسیه) دارد؛ نوسان شدید قیمت نفت می‌تواند موجب تضعیف این ارزها شود.
اما در کشورهای که رشد و رونق اقتصادی وجود دارد، باید در صندوق‌های ETF سهام سرمایه‌گذاری کنید، حتماً بخشی از سرمایه شما باید به صورت ارز دیجیتال نیز باشد. زیرا این روزها ارز دیجیتال یک دارایی بسیار مهم محسوب می‌شود که می‌تواند بخشی از افت ارزش بسیاری از دارایی‌ها را جبران کند.
تنوع‌بخشی سرمایه بر اساس صنعت
یکی دیگر از استراتژی های تنوع بخشی، تقسیم سرمایه بر اساس صنعت است تا بتوانید ریسک‌های یک حوزه اقتصادی را تا حد ممکن کاهش دهید. به صورت کلی صنایع مختلف واکنش‌های گوناگونی را به شرایط اقتصادی نشان می‌دهند. برخی ممکن است با بالا یا پایین رفتن نرخ بهره رشد یا نزول کند. مثلاً اگر یک بحران در حوزه صنایع فناوری رخ دهد، لزوماً بر صنعت انرژی تأثیر نمی‌گذارد. همین مسئله نشان می‌دهد که حتماً باید سرمایه خود را در صنایع مختلف تقسیم کنید.
مثلاً صنایع انرژی و کالاهای اساسی مانند فلزات، نفت و گزار، معمولاً بر ارزش ارز کشورهای صادر کننده آنها اثر زیادی می‌گذارد. اما اگر قیمت همین موارد کاهش پیدا کند، مانند اتفاقی که در سال 2024 رخ داد، توانست ارزش پول ملی کانادا، روسیه، برزیل و کلاً کشورهای نفت خیز را کاهش داد.
یا سرمایه‌گذاری روی موارد معدنی در طرف دیگر جهان روی ارز کشورهایی مانند استرالیا و نیوزلند اثرگذار است. همچنین زمانی که رشدی در حوزه فناوری و خدمات دیجیتال رخ می‌دهد، کشورهایی مانند آمریکا، چین و برخی کشورهای اروپایی تحت تأثیر شدید قرار می‌گیرند.
حالا بیایید به یک مثال کاربردی از ترکیب سرمایه‌گذاری در دو صنعت دیجیتال و حمل و نقل هوایی توجه کنیم. در دوران کرونا، صنایع هوایی زیان‌های شدیدی دیدند اما در مقابل صنعت استریمینگ خانگی مانند فیلم، بازی و موسیقی آنلاین رشد بسیار زیادی داشته. حالا اگر شما در این دو صنعت سرمایه‌گذاری کرده بودید، رشد صنعت استریمینگ، ضرر صنعت هوایی را به راحتی جبران کرده است. یا مثلاً خرید سهام در صنایع بهداشتی می‌تواند بسیار مفید باشد زیرا صنعت بهداشتی در برابر بسیاری از مشکلات اقتصادی تا حد ممکن مقاومت دارد و مردم مصرف آن را متوقف نمی‌کنند.
تنوع بخشی بر اساس جغرافیا
یکی از فاکتورهای مهم استراتژی های تنوع بخشی، متنوع کردن سبد سرمایه‌گذاری بر اساس جغرافیاست. اگر شما سرمایه خود را در بازارهای مالی چند کشور مختلف با ریسک‌های گوناگون تقسیم کنید، قطعاً خطر از دست رفتن سرمایه شما کاهش پیدا می‌کند. مثلاً فرض کنید که سرمایه شما در آمریکا، ژاپن و سوئیس باشد. هر رویدادی در آمریکا رخ دهد کمترین تأثیر را در ژاپن و سوئیس می‌گذارد زیرا این کشورها هم دارای اقتصادهای قوی هستند و هم از ریسک‌های ژئوپلتیک به شدت دوری می‌کنند. از طرف دیگر کشورهایی مانند برزیل و هند جزو اقتصادهای نوظهوری محسوب می‌شوند که در حال توسعه می‌باشند و سرعت رشد اقتصادی آنها به شدت بالاست. پس تنوع جغرافیایی با استفاده از فرصت‌های منطقه‌ای می‌تواند به شدت شرایط را برای شما آسان‌تر و سرمایه را امن‌تر کند.
همچنین حفظ دارایی‌ها در ارزهای مختلف کمک می‌کند که نقدینگی ارزی پرتفوی شما بالاتر برود. مثلاً اگر شما همه سرمایه خود را روی دلار آمریکا بگذارید، با کوچک‌ترین نوسان در اقتصاد آمریکا ممکن است دچار سقوط ارزش سرمایه شوید. اما در مقابل دلار زمانی که بخشی از سرمایه شما به Eur و Jpy تبدیل شده باشد، سقوط دلار می‌تواند توسط ین ژاپن به راحتی جبران شود. به طور کلی تنوع بخشی در جغرافیای مختلف می‌تواند ریسک اقتصاد ملی و ریسک ارزی را به شدت کاهش دهد و کمک کند تا سود مناسبی از فرصت‌های جهانی پیش رو به دست بیاورید.
حتما بخوانید: استراتژی‌های مدیریت سرمایه در تریدینگ: کلید بقا و رشد در بازارهای مالی
تنوع بخشی بر اساس زمان
یکی دیگر از فاکتورهای مهم که هنگام تدوین استراتژی تنوع بخشی به سرمایه خود باید مد نظر قرار دهید. تنوع بخشی زمانی است. یکی از رایج‌ترین روش‌ها، میانگین‌گیری هزینه دلاری (DCA) است؛ به این معنی که سرمایه‌گذار در فواصل زمانی مشخص (مثلاً ماهانه) مبلغ ثابتی را بدون توجه به وضعیت بازار سرمایه‌گذاری می‌کند. این روش از تلاش برای زمان‌بندی دقیق بازار اجتناب می‌کند و با تقسیم خریدها در زمان، میانگین قیمت تمام‌شده سرمایه را کاهش می‌دهد. طبق تعریف Investopedia، DCA با رعایت یک برنامه ثابت خرید و سرمایه‌گذاری منظم، به کاهش تأثیر نوسانات بازار بر پورتفو کمک می‌کند. به‌عبارت دیگر، در بازارهای نزولی مقطعی، سرمایه‌گذار پول بیشتری (واحدهای بیشتری از دارایی) می‌خرد و در بازارهای صعودی پول کمتری صرف می‌کند، که در بلندمدت هزینه خرید را بهینه می‌کند.
مسئله مهم دیگر نیز ورود مرحله‌ای خرید پله‌ای است. در این روش شما نباید یک‌باره کل سرمایه در نظر گرفته برای خرید یک دارایی را همان ابتدا هزینه کنید. بلکه بهتر است آرام آرام و در قیمت‌های مختلف ورود خود را انجام دهید تا میانگین قیمت خرید شما کاهش پیدا کند و بهترین قیمت ممکن را نیز داشته باشید. خرید یکجا ممکن است که فرصت خرید در اصلاحات اصلی بازار را از شما بگیرد و باعث شود مثلاً طلا یا ارز را در نقطه‌ای خریداری کنید که حد بالا بوده و بازار پس از اصلاح از آن فاصله بگیرد و زمان بسیار زیادی را مجبور باشید منتظر بمانید تا ضرر شما جبران شود.
فراموش نکنید که بازارها به صورت دوره‌ای وارد فازهای انباشته ضرر، کم نوسان، رشد و توزیع می‌شوند. بنابراین باید به لحاظ زمان‌بندی به‌گونه‌ای عمل کنید که در این دوره‌ها بتوانید در قیمت‌های مختلف خریدهای خود را انجام هدید. درک چرخه دقیق بازار کمک می‌کند تا در پایین‌ترین حد ممکن نیز از دارای مد نظر خریداری کنید.
مثال‌های عملی از ساخت پرتفوی متنوع در فارکس و رمزارزها
حالا که به صورت کلی با شرایط و نکات مهم استراتژی های تنوع بخشی آشنا شدید، بیایید یک مثال عملی را باهم انجام دهیدم. ما فرض را براین گرفته‌ایم که شما یک معامله‌گر فارکس و ارز دیجیتال هستید و می‌خواهید یک پرتفولیو و سبد دارایی متنوع را ایجاد کنید.
ارزهای اصلی: شما باید حدود 30% از سرمایه خود را به ارزهای اصلی مانند EUR/USD، USD/JPY و GBP/USD اختصاص دهید. این جفت ارزها نقد شوندگی بسیار بالایی دارند و در میان مدت پایدار هستند. تخصیص بخش مهمی از دارایی خود به EUR/USD برای حفظ ارزش سرمایه شما بسیار مهم است. البته پیشنهاد می‌کنیم وزن‌های مختلفی را برای ورود به ارزها در نظر بگیرید. مثلاً می‌توانید 50% سرمایه خود را به دلار به عنوان ارز اصلی اختصاص دهید. سپس 20% سرمایه را به یورو، 10% را به ین، 5% به پوند و 5% به دلار آمریکا باشد. این روش هم تنوع بسیار خوبی است و هم پراکندگی جغرافیایی را برای شما رعایت می‌کند.
کالاها: بین 15 الی 20% سرمایه خود را نیز می‌توانید به طلا، نقره و نفت اختصاص دهید. یا از ارزهایی استفاده کنید که ارتباط قوی به اقتصاد نفتی دارند (مانند ارز کانادا و روسیه). در زمان جنگ و رویدادهای ژئوپلتیک، عموماً ارزها ارزششان کم می‌شود اما قیمت نفت و طلا به سرعت افزایش پیدا می‌کند که می‌تواند سوددهی بالایی برای شما داشته باشد. پس کالاهای استراتژیک می‌تواند بخش مهمی از ریسک‌های مالی سرمایه‌گذاری در جفت ارزها را برای شما کاهش دهد.
سهام و ETF ها: حدود 10 الی 15% سرمایه خود را نیز می‌تواند به صندوق‌های سرمایه‌گذاری یا سهام شرکت‌های مختلف اختصاص دهید. شما می‌توانید مثلاً در سهام‌های برتر در حوزه تکنولوژی سرمایه‌گذاری کنید. به عنوان مثال در شرایطی که بازارهای تکنولوژی صعود را تجربه کنند، ممکن است شاخص‌هایی مانند S&P و NASDAQ رشد بسیار جذابی داشته باشند. بنابراین تخصیص بخشی از سرمایه خود به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با پتانسیل بالا می‌تواند بسیار حائز اهمیت باشد.
ارزهای نوظهور: شما همچنین می‌توانید بین 5 الی 10% از سرمایه خود را روی ارزهای کشورهای نوظهور اقتصادی سرمایه‌گذاری کنید. هرچند که این ارزها ریسک سیاسی بالاتری دارند اما اگر در دوره‌های خوب قرار بگیرند، رشدهای سریع و خارج از چهارچوبی را می‌توانند به راحتی تجربه کنند. بنابراین مثلاً اگر ارزش یک ارز نوظهور مثل TRY صعودی شود، کم از ارزش USD در سبدتان کاهش پیدا می‌کند اما همین رشد TRY به میزانی است که همان افت جزئی را برای شما جبران می‌کند.
رمزارزها: پیشنهاد می‌شود در این عصر بین 10 الی 15% خود را نیز روی رمز ارزها سرمایه‌گذاری کنید. مثلاً شما می‌توانید 10% را روی بیت کوین و 5% را روی اتریوم و بخش کوچکی مثل 5% را استیبل کوین‌ها سرمایه‌گذاری کنید. همیشه سعی کنید که دارایی ثابتی مانند بیت‌کوین را در کنار دارایی‌های با رشد بالا مثل توکن‌های دیفای یا NFT ها نگه داریم؛ بدین ترتیب افت قیمت بیت‌کوین با پایداری استیبل‌کوین‌ها جبران شده و هم‌زمان از شتاب رشد احتمالی آلت‌کوین‌ها بهره می‌بریم. به‌طور کلی، این ترکیب موجب می‌شود پرتفوی علاوه بر جفت‌ارزها، در بازار پر نوسان رمزارزها نیز فعال باشد و اگر یک بخش وارد ضرر شود، بخش دیگری وظیفه جبران آن را بر عهده گیرد.
وجه نقد یا اوراق با درآمد ثابت: مسئله مهم و نهایی این است که هیچ‌گاه نباید همه سرمایه خود را سرمایه‌گذاری کنید. شما باید بخشی از درامدتان را به صورت نقد یا اوراق کوتاه مدت و صندوق‌های سود ثابت قرار دهید. در این بخش عموماً ضرری رخ نمی‌دهد و خطر آن پایین است اما نمی‌توانید انتظار سودهای بزرگ را نیز داشته باشید. ولی داشتن وجه نقد و صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت کمک می‌کند که یک اطمینان به زندگی شما اضافه شود، اطمینانی که سبب شود به سایر سرمایه‌های خود دست نزنید و بگذارید دوره زمانی سرمایه‌گذاری شما بدون ترس و استرس سپری شود. پس همیشه حاشیه اطمینان را برای خود فراهم کنید.
جمع بندی
به طور کلی در این مقاله با استراتژی های متنوع بخشی آشنا شدید، و یاد گرفتید که به عنوان یک سرمایه‌گذار نباید در یک بازار فقط پول خود را قرار دهید. شما باید به درستی سرمایه خود را در بازارهای مختلف پراکنده کنید، همچنین از دارایی‌های متنوعی مانند ارز، کالا، سهام و رمز ارز برای سرمایه‌گذاری استفاده کنید. دقت داشته باشید که سرمایه خود را نیز در مناطق مختلف تقسیم کنید و زمان‌بندی را نیز در تشکیل پرتفوی خود در نظر داشته باشید. به این نکته نیز توجه کنید که سرمایه‌گذاری یک امر بلند مدت است و شما نباید به سرعت و با عجله منتظر نتیجه باشید و یا با کوچک‌ترین ضرری سرمایه خود را از بازارها خارج کنید.
