جدول محتوایی
پورتفولیو در واقع همان سبد سرمایه‌گذاری است که شامل مجموعه از دارایی‌های مالی مانند سهام، اوراق قرضه، ارز، طلا و … می‌شود که با هدف بلند مدت تشکیل شده است. هماهنگ کردن پورتفولیو بسیار مهم و ضروری است زیرا می‌تواند ریسک کلی مالی را کاهش دهد و سوددهی مناسبی برای سرمایه گذار داشته باشد. ما در این مقاله به اصول تشکیل آن، اهمیت مدیریت و استراتژی ایجاد پورتفو خواهیم پرداخت. با ما همراه شوید.
مفهوم پورتفولیو و اهمیت آن
پورتفولیو همان‌طور که گفتیم یک سبد سرمایه‌گذاری است که تشکیل شده از چندین دارایی مختلف است تا در نهایت یک مجموعه سرمایه‌گذاری امن را تشکیل دهد. این دارایی‌ها می‌تواند شامل ارز، پول نقد، طلا، نقره، اوراق، ملک، سهام و …. باشد. مثلاً شما فرض کنید که 10 میلیارد تومان پول دارید، برای حفظ ارزش پول خود می‌خواهید آن را سرمایه‌گذاری کنید. بنابراین باید بر اساس شرایط اقتصادی، یک استراتژی حرفه‌ای را تعیین کنید که چند درصد از سرمایه شما به چه بخشی باید اختصاص پیدا کند. مهم‌ترین جنبه در پورتفولیو تنوع بخشی آن است. همه تخم‌مرغ‌ها را نباید در یک سبک بچینید.
داشتن تنوع و توازن در پورتفوی کمک می‌کند تا ریسک سرمایه‌گذاری شما در مقابل رویدادهای گوناگون کاهش پیدا کند و سرمایه شما در برابر اتفاقات غیرمنتظره مصون بماند. هرچند که پرتفو یک افق زمانی بلند مدت دارد اما حداقل هر یک سال یک بار باید بازنگری شود تا بر اساس شرایط جدید اقتصادی، ریسک‌ها و بازدهی که داشتند دوباره درصدهای اختصاص داده شده به دارایی‌ها تغییر کند. همچنین پورتفو به نیازهای شما، میزان ریسک‌پذیری، دوره مدنظر و بسیاری از عوامل شخصی که برای سرمایه‌گذاری خود در نظر دارید نیز وابسته است.
اصول مدیریت پورتفولیو
مدیریت سبد دارایی‌ها بسیار مهم است. نباید مثلاً زمانی که سبد دارایی خود را تکمیل کردید برای مدت زیادیان را رها کنید، البته نباید در دوره‌های کوتاه مدت نیز آن را دستکاری کنید. عموماً سرمایه‌گذاران حرفه‌ای سال مالی دارند و در پایان هرسال، باید یک بار سبد سرمایه خود را بازنگری کنند تا بتوانند بر اساس یک سری دیتا و آمار، تغییرات را رویان اعمال کنند. به‌طور کلی اصول 5 گانه‌ای برای مدیریت پرتفولیو وجود دارد که در ادامه آنها را شرح خواهیم داد:
- تعادل ریسک و بازده: باید یک تعادل منطقی بین ریسک و بازدهی مدنظر خود ایجاد کنید. مثلاً اگر قرار است سبد شما 30% ریسک‌پذیری داشته باشد، باید حداقل بازدهی شما بالای 60% باشد. یعنی ریسک به ریوارد سبد سرمایه‌گذاری که مشخص کرده‌اید حداقل 1:2 باشد.
- تخصیص دارایی: دائماً دارایی‌های ارزشمند جهان را مورد بررسی قرار دهید، سعی کنید که حتماً کلاس‌های دارایی مختلف را در سبد خود داشته باشید. مثلاً نگهداری رمزارزها با پتانسیل بالا، نگهداری طلا، نگهداری پول نقد خود در صندوق‌های درآمد ثابت و … کمک می‌کند تا هم سوددهی شما کاملاً تضمین شود و هم ریسک شما نسبت به یک دارایی خاص کاهش پیدا کند. مثلاً اگر هم طلا و هم ریال در صندوق خود دارید. اگر ارزش ریال کاهش پیدا کند، طلایی که دارید آن را به‌طور کلی جبران خواهد کرد. حالا زمانی که میدانید شرایط اقتصادی برای ریال مطمئن نیست. باید نسبت طلا به ریال شما مثلاً 80% به 20% باشد. هرچقدر که شرایط در پایان هرسال به سمت ریال چرخید این نسبت را تغییر دهید.
- متنوع سازی: متنوع سازی سبد سرمایه‌گذاری شما بسیار هوشمندانه باید انجام شود، شما باید در دارایی‌هایی سرمایه‌گذاری کنید که واکنش متفاوتی به رویدادهای اقتصادی دارند. به این شکل، ضرر در یک بخش از سبد، توسط سود بخش دیگر جبران خواهد شد. همان رعایت نسبت که در بخش بالا توضیح دادیم. حداقل سبد سرمایه‌گذاری شما بهتر است از 5 دارایی مختلف تشکیل شده باشد.
- بازبینی دوره‌ای: بازبینی منظم پورتفولیو، تنظیم آن و نظم دهی به آن می‌تواند از انحراف زیاد و هرز رفتن سرمایه‌گذاری شما جلوگیری کند. هرساله شرایط اقتصادی در هر کشور تغییر می‌کند، نرخ بهره، تورم، شاخص سهام، تصمیمات اقتصادی و تمامی عواملی که اثرگذار است دائماً تغییر می‌کند. بنابراین بسیار مهم است که شما دوره‌های بازبینی منظمی داشته باشید که همه این موارد را در سبد سرمایه‌گذاری خود تغییر دهید. به نوعی سبد سرمایه‌گذاری شما باید کاملاً متنوع و منعطف باشد.
- تمرکز بر اهداف بلندمدت: هیچ سرمایه‌گذاری در کوتاه مدت جواب نمی‌دهد. نباید به پورتفولیوی خود به عنوان یک محل درآمد برای خرج روزانه خود نگاه کنید. حتی بخشی از سودی که سبد سرمایه‌گذاری شما در پایان یک سال مالی کسب می‌کند را باید به خود سبد و افزایش سرمایه‌گذاری در آن برگردانید تا دائماً سبد سرمایه‌گذاری شما قدرتمندتر شود. شما باید یک افق سرمایه‌گذاری 10 و 5 ساله داشته باشید و در هر سال آن را تقویت کنید.
اهداف و استراتژی‌های مدیریت پورتفولیو
سرمایه‌گذاران پیشرفته برای هر پرتفوی هدف مشخصی دارند؛ به‌عنوان مثال رشد سرمایه کسب بیشترین بازده، حفظ سرمایه حداقل زیان، یا کسب جریان نقدی مثلاً از طریق سود تقسیمی. انتخاب استراتژی مدیریت پورتفولیو بر اساس همین اهداف و میزان ریسک‌پذیری انجام می‌شود. روش‌های متداول مدیریت پورتفولیو به شرح زیر هستند:
- مدیریت فعال: این نوع مدیریت مناسب افراد بسیار حرفه‌ای است که شغلشان مرتبط با اقتصاد است، همیشه بالاترین سطح از دیتا و آمارهای اقتصادی را دارند و دائماً با تغییرات رخ داده در جهان و کشورشان، سبد سرمایه‌گذاری خود را به صورت مستمر تغییر می‌دهند. عموماً بانک‌ها، مؤسسات مالی بزرگ، بیمه‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و …. به این شکل عمل می‌کنند. آنها با یک مدیریت فعال و روزانه همیشه در پی ایجاد تغییرات آنی در سبد سرمایه‌گذاری خود هستند.
مطلب پیشنهادی: روان‌شناسی مدیریت ریسک در فارکس و سایر بازارهای مالی
- مدیریت منفعل: این مدل بیشتر ویژه سرمایه‌گذاران خورد است، آنها با مشورت مشاوران اقتصادی، بر اساس دارایی‌های خود یک سبد سرمایه‌گذاری را ایجاد می‌کنند یا کل دارایی خود را در یک سبد سرمایه‌گذاری فعال می‌گذارند و دیگر در آن دخالتی نمی‌کنند تا سال مالی به پایان برسد و پس از بازبینی شرایط جدید دوباره می‌توانند سبد سرمایه‌گذاری خود را تغییر دهند.
- رویکرد تهاجمی یا محافظه‌کار: سرمایه‌گذاری تهاجمی متمرکز بر دارایی‌های پرنوسان است، در این مدل ریسک‌های بزرگ پذیرفته می‌شود تا سرمایه گذار بتواند در یک دوره کوتاه، سودهای بزرگ به دست بیاورد. در مقابل آن نیز سبدهای محافظه‌کارانه وجود دارد که روی دارایی‌های کم ریسک متمرکز است. بیشتر پول این افراد روی اوراق و صندوق‌هایی با سود ثابت قرار می‌گیرد.
استفاده از هریک از این روش‌ها وابسته به شرایط اقتصادی، پیش‌بینی‌ها، تحلیل‌ها، احساسات و شرایط ژئوپلتیک است. هرچقدر از استراتژی‌های بلند مدت برای پورتفولیو خود استفاده کنید، ریسک سرمایه‌گذاری شما کمتر خواهد بود. فرقی نمی‌کند که شما از کدام یک از روش‌های بالا برای مدیریت دارایی‌های خود استفاده می‌کنید. مهم این است که بتوانید رویان مسلط باشید و به اصولی‌ترین شکل ممکن آن را مدیریت کنید.
مثالی از تنوع بخشی در پورتفولیو
یکی از دلایل اینکه روی تنوع بخشی در پورتفولیو تأکید داریم آن است که مهم‌ترین مسئله در داشتن سبد سرمایه‌گذاری همین است. یعنی اگر شما بتوانید یک تنوع بخشی صحیح و متعادل را بین دارایی‌های مختلف ایجاد کنید. قطعاً به صورت خودکار، سبد سرمایه‌گذاری شما سودده خواهد بود.
برای نمونه، در بازار فارکس معمول است که معامله‌گران همزمان چند جفت‌ارز متفاوت را نگه دارند؛ مثلاً EUR/USD و GBP/JPY معمولاً رفتارهای متفاوتی به تحولات جهانی نشان می‌دهند که این امر ریسک همزمان از دست دادن سرمایه را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، افزودن کلاس‌های دارایی غیرارزی مثل طلا یا رمزارزها می‌تواند در مقابل نوسانات شدید بازار ارز یا سهام پوشش‌دهنده باشد. به عنوان مثال، بلک‌راک گزارش می‌دهد که ضریب همبستگی بیت‌کوین با شاخص S&P500 حدود 0.15 است (یعنی تقریباً مستقل از سهام عمل می‌کند.از این رو، حتی تخصیص کوچک بیت‌کوین به پرتفوی سهام‌محور می‌تواند اثری قابل‌توجه در تنوع و کاهش ریسک داشته باشد («یک مقدار کمی بیت‌کوین می‌تواند راه طولانی‌مدتی برود.
ارزیابی و سنجش عملکرد پورتفولیو
حتی اگر شما سرمایه‌گذاری بلند مدتی را انجام داده باشید، باید حتماً پورتفولیو خود را به صورت منظم و دوره‌ای ارزیابی کنید تا ببینید که روند حرکت آن درست است یا خیر. در صورت بروز ضررهای بزرگ، بجای عجله در فروش دارایی‌های ضررده، باید حتماً دلایل افت آنها را مورد بررسی قرار دهید. اگر نیاز به کاهش وزن یکی از دارایی‌هاست ببینید که قرار است آن را با چه دارایی دیگری جبران کنید. سعی کنید تصمیمات اصلی خود را بر اساس تحلیل‌های بنیادین یا همان فاندامنتال بگیرید و به سبب بروز نوسانات معمول بازار. فوراً پورتفولیوی خود را تغییر ندهید.
برای اینکه بتوانید عملکرد سبد خود را از نظر بازدهی بسنجید هم بازار شاخص‌های بازارهای مشابه را مشاهده کنید، باید آن را با شاخص‌ها و معیارهای پیشرفته مانند بازارهای تعدیل شده به ریسک محاسبه نمایید. ارزیابی عملکرد هرکدام از دارایی‌ها در سبد سرمایه‌گذاری شما نسبت به شاخص متناظر باید بررسی شود و بازدهی خود را در طول زمان مشخص کند. باید بسنجید و ببینید که آیا سبد شما به سوی اهدافی که تعیین شده حرکت می‌کند یا نیاز به اصلاحات بیشتری دارد. این مسئله اهمیت کارکرد ارزیابی و سنجش سبد را نشان می‌دهد. در مجموع مدیریت دوره مثلاً فصلی یا سالانه برای اقدامات اصلاحی مهم‌ترین کار شما برای حفظ پورتفولیو است که بازدهی سبد را دائماً بهبود می‌بخشد.
تعیین تخصیص دارایی متناسب با ریسک‌پذیری
عموماً کسانی که تازه می‌خواند سبد سرمایه‌گذاری ایجاد کنند، ریسک بالایی می‌کنند که این مسئله به شکست پرتفولیوی آنها می‌انجامد. شما باید به صورت مستقیم سطح ریسک‌پذیری خود را با مدل سرمایه‌گذاری که دارید تنظیم کنید. به این معنا که توجه کنید اهداف مالی شما چقدر با ریسک‌پذیری و نوسانات بازار همسو است. مثلاً ممکن است شما فردی ریسک پذیر نباشید و در مقابل نوسانات بازار مضطرب شوید، بنابراین باید بیشتر روی اوراق با در آن ثابت، پول نقد و نهایتاً مسکن سرمایه‌گذاری کنید. اما افراد ریسک پذیر توجه خود را به سمت دارایی‌های نوسانی مانند ارزهای دیجیتال، فلزات گرانبها و سهام شرکت‌های تازه تأسیس سوق می‌دهند.
مطلب پیشنهادی: مفهوم مارجین چیست و در فارکس چه کاربردی دارد؟
همچنین هنگام تخصیص دارایی به تنوع جغرافیایی نیز توجه کنید. سرمایه‌گذاری در بازارهای خارجی و ارزهای بین‌المللی می‌تواند ریسک شما را مدیریت کند. مثلاً ارزهایی مانند CHFو JPY به عنوان Safe Heaven یا دارایی‌های امن تلقی می‌شوند که ریسک سبد شما را کاهش خواهند داد.
جمع بندی مدیریت پورتفولیو
شما در این مقاله با اهمیت داشتن پورتفولیو یا همان سبد سرمایه‌گذاری، نحوه مدیریت آن و همچنین تنوع بخشی به آن آشنا شدید. در بیشتر کشورهای جهان مردم سرمایه خود را برای مدیریت به صندوق‌های متنوع سرمایه‌گذاری می‌سپارند تا متخصصین با دقت بالای سرمایه آنها را مدیریت کنند. اگر خودتان دانش اقتصادی دارید به راحتی بر اساس آمار اقتصادی کشورتان می‌توانید این کار را انجام دهید. مسئله مهم ایجاد یک سبد سرمایه‌گذاری صحیح هماهنگ با اهداف و ریسک‌پذیری و مدیریت آن است که می‌توانید این موارد را نیز بیاموزید.
