جدول محتوایی
وقتی با دقت به بازار نگاه کنید، متوجه می‌شوید که برخی از الگوها و رفتارهای قیمت، دائماً در مناطق مختلف بازار تکرار شده‌اند، به این رفتارهای تکرار شوند الگوهای نموداری گفته می‌شوند که برخی از آن‌ها به شدت معتبر هستند. ما در این مقاله درباره الگوهای نموداری، روش شناسایی و روش استفاده از آن‌ها می‌پردازیم
الگوهای نموداری در تحلیل تکنیکال چیست؟
الگوهای نموداری، به حرکات قیمتی تکرار شونده‌ای گفته می‌شود که دائماً در گذشته رخ داده و در آینده نیز اتفاق می‌افتد. عموماً این حرکات در مناطق مختلفی رخ می‌دهد و پیام‌های خاصی دارد. مثلاً الگوهایی هستند که فقط در سقف و کف رخ می‌دهند و نشان دهنده برگشت هستند. از این نوع الگوهای نموداری در بازار فارکس و در تحلیل تکنیکال بسیار رخ می‌دهند که می‌توان به چند دسته مهم آن‌ها را تقسیم کرد:
- الگوهای نموداری بازگشتی؛
- الگوهای نموداری ادامه دهنده؛
- الگوهای نموداری کلاسیک؛
- الگوهای نموداری هارمونیک؛
- و….
ما در ادامه برخی از این الگوها را که بیشترین کاربرد در معاملات تحلیل گران تکنیکال دارند را به شما معرفی خواهیم کرد.
الگوهای بازگشتی معتبر
الگوهای برگشتی معتبر به الگوهایی گفته می‌شود که در پایان یک حرکت صعودی یا نزولی رخ می‌دهد و نشان دهنده برگشت بازار است. یعنی زمانی که الگو مثلاً در پایان یک حرکت صعودی مشاهده شود، معامله‌گران آماده ورود به معامله نزولی (Sell) خواهند بود. برای آشنایی بیشتر با الگوهای برگشتی، مهم‌ترین آن‌ها را در ادامه به شما معرفی خواهیم کرد:
الگوی سقف دوقلو
الگوی سقف دوقلو در انتهای یک حرکت صعودی رخ می‌دهد، در این الگو ابتدا روی یک خط مقاومت مهم بازار یک سقف ایجاد می‌کند، سپس کمی اصلاح‌کرده و دوباره به همان قیمت قبلی برمی‌گردد و اصطلاحاً دوباره سقف را تاچ می‌کند تا فروشندگان اصلی که از بازار جا مانده‌اند نیز با حجم بالا وارد شوند. درنهایت بازار با شکاندن خط گردن که همان محدوده اصلاح هست، مسیر نزولی جدید را شروع می‌کند
.
همین الگو به صورت کاملاً برعکس در یک حرکت نزولی می‌تواند رخ دهد و بازار را صعودی کند، برای آشنایی با سقف و کف دوقلو، عکس هردو را می‌توانید در ادامه مشاهده کنید.
الگوی سروشانه
الگوی سر و شانه را می‌توان یکی از مهم‌ترین الگوهای تحلیل تکنیکال دانست که از اعتبار بسیار بالایی برخوردار است. این الگوی بازگشتی در پایان یک روند صعودی اتفاق می‌افتد، به این شکل که ابتدا بازار یک قله جدید می‌سازد، سپس کمی افت می‌کند و اصلاح خود را انجام می‌دهد. پس از آن دوباره بازار حرکت می‌کند اما این بار سقفی بالاتر از سقف اول (شماره 1) میزند، دوباره مسیر اصلاح در بازار شروع می‌شود اما میزان اصلاح به اندازه اصلاح اول است که یک خط گردن را تشکیل می‌دهد، دوباره بازار مسیر صعودی را در پیش می‌گیرد و قله سوم را ایجاد می‌کند اما اندازه آن کمتر از قله دوم و به اندازه قله اول خواهد بود. در این مرحله 3 قله ایجاد شده است. بازار اصلاح را تا میزان دو اصلاح قبلی انجام می‌دهد و درواقع خط گردن را تکمیل می‌کند، اما پس از شکستن خط گردن، مسیر صعودی شروع می‌شود و معامله‌گر می‌تواند وارد بازار نزولی شود. در ادامه تصویر یک الگوی سروشانه را مشاهده می‌کنید
.
برای نسخه صعودی نیز همین اتفاق‌ها به صورت کاملاً برعکس رخ می‌دهد. همان‌طور که در عکس پیداست، بازار در انتهای یک روند نزولی الگوی سرو شانه را ایجاد کرده و در نهایت به سمت بالا حرکت خود را شروع می‌کند.
الگوهای ادامه دهنده
بخش مهم دیگری از الگوهای موجود در تحلیل تکنیکال، الگوهای ادامه دهنده هستند، این الگوها نشان می‌دهند که روند بازار در حال ادامه است و شما می‌توانید در همان مسیر حرکت بازار یک معامله باز کنید، در ادامه باهم مهم‌ترین الگوهای ادامه دهنده را بررسی خواهیم کرد:
الگوی پرچم
الگوی پرچم یکی از الگوهای ادامه‌دهنده در تحلیل تکنیکال است که پس از یک حرکت قوی صعودی یا نزولی شکل می‌گیرد و نشان‌دهنده استراحت کوتاه‌مدت بازار پیش از ادامه روند اصلی است. این الگو شامل دو بخش میله (حرکت اصلی قیمت) و بدنه پرچم (نوسانات کوتاه‌مدت خلاف جهت روند غالب) است و معمولاً در میانه یک روند مشاهده می‌شود. پرچم می‌تواند صعودی یا نزولی و به شکل مستطیل یا مثلث ظاهر شود و با شکست سطح حمایت یا مقاومت تکمیل می‌گردد. معامله‌گران برای ورود به معامله صبر می‌کنند تا شکست الگو تثبیت شود، سپس نقطه ورود، حد ضرر و هدف سود را بر اساس اندازه بدنه یا میله پرچم تعیین می‌کنند. این الگو سیگنال قدرتمندی برای ادامه روند است، هرچند گاهی به صورت بازگشتی نیز عمل می‌کند و نیازمند تأیید شکست می‌باشد
.
الگوهای مثلث ادامه دهنده
یکی دیگر از مهم‌ترین الگوهای ادامه دهنده کلاسیک؛ الگوی مثلث است که میان دو خط روند حمایتی و مقاومتی تشکیل می‌شود که به تدریج به یکدیگر نزدیک می‌شوند و یک فرم مثلثی را تشکیل می‌دهد. اصطلاحاً قیمت در مسیر رنج خود در حال فشرده شده است. حالا اگر این الگو در یک روند صعودی ایجاد شده باشد در نهایت با شکستن مقاومت از الگو خارج می‌شود و به مسیر خود ادامه می‌دهد. اما اگر در یک مسیر نزولی تشکیل شده باشد برای ادامه روند باید منتظر شکست در خط حمایت باشید. برای معتبر بودن الگو، لازم است حداقل دو نقطه تماس یا پیوت روی هر یک از خطوط حمایت و مقاومت وجود داشته باشد.
در مثلث نزولی، برعکس، خط حمایت افقی و خط مقاومت نزولی است و معمولاً شکست حمایت در این حالت، ادامه روند نزولی را رقم میزند. هدف قیمتی در الگوهای مثلث معمولاً برابر با فاصله عمودی قاعده مثلث از نقطه شکست است. در روندهای صعودی حد ضرر کمی پایین‌تر از آخرین کف الگو قرار داده می‌شود و در روندهای نزولی، حد ضرر را بهتر است بالاتر از آخرین سقف تشکیل‌شده تنظیم کرد.
الگوی مستطیل ادامه دهنده
الگوی مستطیل یکی از الگوهای کلاسیک پرکاربرد در تحلیل تکنیکال است که اغلب به‌عنوان الگویی ادامه‌دهنده شناخته می‌شود. الگوی مستطیل در میانه یک روند رخ می‌دهد، جایی که پس از یک حرکت صعودی یا نزولی، بازار وارد فاز رنج می‌شود و عموماً بین دو قیمت کف و سقف شروع به درجا زدن می‌کند. معمولاً اگر خطی روی کف و سقف بکشیم مشاهده می‌کنیم که کف و سقف‌ها به صورت موازی به یکدیگر متصل می‌شود و باید حداقل 3 نقطه را ایجاد کنند. بعد از مدت زمانی، مثلاً در یک روند صعودی، سقف شکسته می‌شود و بازار به حرکت خود ادامه می‌دهد و در حرکت نزولی کف شکسته می‌شود و بازار ادامه حرکت نزولی خود را در پیش می‌گیرد
.
اگر وارد چنین معامله‌ای با الگوی مستطیل شدید، باید در حرکت صعودی حد ضرر خود را کف قبلی و در حرکت نزولی حد ضرر خود را سقف قبلی قرار دهید.
الگوهای هارمونیک
اما الگوهای دیگری وجود دارد که به آن‌ها الگوهای هارمونیک گفته می‌شود و عمده تفاوت آن‌ها این است که میزان زاویه و حرکت هر قسمت از الگو با استفاده از اعداد از پیش تعیین شده هارمونیک انجام می‌شود. یعنی الگوهای هارمونیک ترکیبی از شکل‌های مشخص هندسی به همراه اعداد فیبوناچی هستند. الگوهای هارمونیک را می‌توان دقیق‌تر پیدا کرد هرچند که کمتر در بازار رخ می‌دهند اما اعتبار بالاتری دارند. از مهم‌ترین الگوهای هارمونیک می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد:
الگوی هارمونیک AB=CD
الگوی AB=CD یکی از ساده‌ترین الگوهای هارمونیک برای تشخیص نقاط بازگشتی است. در مدل صعودی نقطه D که در تصویر می‌بینید نقطه پایان و شروع تغییر روند است. موج‌های این الگو زمان و طول برابری دارند با اصلاحی که 75% مسیر AB است. در الگوی نزولی حد ضرر را 5 الی 10 پیپ بالای D و در حرکت صعودی به همین میزان زیر D قرار دهید.
الگوی هارمونیک گارتلی
الگوی گارتلی از معروف‌ترین الگوهای هارمونیک است که در حالت صعودی به شکل M و در حالت نزولی به صورت W ظاهر می‌شود. در ساختار صعودی، نقطه D به‌عنوان محدوده پایانی اصلاح و آغازگر روند صعودی قوی شناخته می‌شود. معامله‌گران معمولاً در این نقطه سفارش خرید ثبت می‌کنند. در نوع نزولی نیز همین نسبت‌ها برقرار است اما ساختار وارونه می‌شود و نقطه D نشان‌دهنده شروع ریزش قیمت است. این الگو اغلب در میانه روندها تشکیل می‌شود و یکی از ابزارهای قابل‌اعتماد برای پیش‌بینی ادامه یا پایان حرکات اصلاحی بازار به حساب می‌آید
.
الگوی هارمونیک پروانه
الگوی پروانه و گارتلی شباهت بسیار زیادی با هم دارند البته عمق اصلاً و میزان درصد فیبوناچی آن‌ها باهم متفاوت است. در الگوی پروانه صعودی، نقطه D پایین‌تر از نقطه X قرار دارد و همین موضوع باعث می‌شود قیمت نوسانات شدیدتری را تجربه کند. معمولاً پس از رسیدن قیمت به نقطه D. این الگو یکی از الگوهای قوی در تحلیل تکنیکال است.
الگوی هارمونیک خفاش
شاید به جرات بتوان گفت که الگوی خفاش یکی از قوی‌ترین الگوهای هارمونیک است که محل بازگشت روند را به بهترین شکل ممکن پیدا می‌کند. این الگو در زمان صعود به شکل M و در زمان نزول به شکل W دیده می‌شود.
الگوی هارمونیک خرچنگ
الگوی خرچنگ از محبوب‌ترین و قدرتمندترین الگوهای هارمونیک است که در سال ۲۰۰۰ معرفی شد. این الگو در حالت صعودی به شکل M و در حالت نزولی به شکل W تشکیل می‌شود. ویژگی اصلی آن، اصلاح عمیق در آخرین موج حرکتی است که باعث حرکات قیمتی پرقدرت می‌شود. در نوع صعودی، نقطه D نشان‌دهنده پایان ریزش و شروع رشد قوی بازار است و محل مناسبی برای خرید به حساب می‌آید. در حالت نزولی نیز نقطه D ابتدای کاهش شدید قیمت است و معمولاً موقعیت مناسبی برای ورود است.
استفاده از الگوها در استراتژی‌های معاملاتی
از خود الگوهای مختلف تحلیل تکنیکال می‌توان به عنوان یک استراتژی معاملاتی مستقل استفاده کرد. اما بسیاری از معامله‌گران حرفه‌ای عموماً سعی می‌کنند الگوها را به عنوان یک تأییدیه جداگانه استفاده کنند. مثلاً شما یک استراتژی ویژه برای خود دارید که در بازار منتظر رخ دادن آن هستید، حالا در کنار استراتژی خود، یکی از الگوها را نیز مشاهده می‌کنید که همان سیگنال دریافتی شما را می‌دهد. بنابراین در این صورت می‌توانید یا اطمینان بیشتری وارد معامله شوید. همچنین می‌توانید حد سود، ضرر را با استفاده از این الگوها در جایگاه دقیق‌تری تنظیم کنید.
جمع بندی
به طور کلی، الگوهای مختلفی که در تحلیل تکنیکال وجود دارد، عموماً محصول کشف معامله‌گران حرفه‌ای است که به صورت کاملاً دقیق سالیان سال بازار را رصد کرده‌اند و به این نتیجه رسیده‌اند که این الگو در بیشتر مواقع موفقیت آمیز عمل می‌کند. از انجا که برخی اعتقاد دارند بازار فرکتالی است. یعنی بسیاری از حرکات دائماً تکرار می‌شود. هرچند که هیچ تضمینی برای تکرار رفتار گذشته بازار در آینده نیست اما به صورت کلی می‌توان گفت که استفاده از الگوها در کنار استراتژی شخصی که دارید بسیار کمک دهنده است.
